Μοναδικές στιγμές, άφθονο γέλιο, απρόβλεπτες καταστάσεις, σε ένα δρώμενο απαράμιλλου αυθορμητισμού με σαφή τα διονυσιακά χαρακτηριστικά.
Άλλωστε το έθιμο έλκει την καταγωγή του από τα βάθη της Αρχαιότητας. Ο θεός Μώμος κατά την Αρχαιότητα αποτελούσε την προσωποποίηση της σάτιρας και του σαρκασμού και συνδεόταν με τις γιορτές που ήταν αφιερωμένες στον Διόνυσο, με κοινό χαρακτηριστικό τις μάσκες και τις μεταμφιέσεις. Από εκεί προέρχεται και η αρχική ετυμολογία της λέξης «Μωμόγεροι» ή «Μωμόεροι» ή και «Μωμογέρια», που αποτελούσαν τους ακολούθους του Μώμου και τον συνόδευαν χορεύοντας, τραγουδώντας και σατιρίζοντας πρόσωπα και καταστάσεις.
Η νύφη, ντυμένη με νυφικό, απροκάλυπτα “ξαναμμένη¨, να ψάχνει εναγωνίως γαμπρό, ακόμη κι με τη βοήθεια του “ζαπτιέ” ή την βεβαίωση του “γιατρού” ότι ο υποψήφιος γαμπρός είναι υπεύθυνος για την…τιμή της!!!
Ο διάβολος που γυρίζει γύρω – γύρω και κατά περίπτωση, βάζει κι αυτός το χεράκι του, ο “γέρος” που όλο γυροφέρνει, με πονηρούς σκοπούς ενίοτε, μια αρκούδα. άλλοτε μερακλωμένη και άλλοτε θυμωμένη να κάνει μέχρι και…ποδήλατο…
Η γριά που έχει αφήσει στην άκρη όλα τα προσχήματα και μαζί με τη νύφη κάνουν όλον τον πονηρό σαματά…
Όλα αυτά υπό τους ήχους κεμετζέ και πνευστών, με αριστοφανικά δίστιχα και αυτοσχεδιασμούς.
Ένας απίστευτος ρυθμός που παρασέρνει σε ένα αυθόρμητο γλέντι…
Οι δρόμοι της Βέροιας το πρωινό της Παρασκευής είχαν ένα μοναδικό χρώμα.
Τρία “μπουλούκια” της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας με “ενισχύσεις” άλλων δύο “μπουλουκιών” από τους συλλόγους τετραλόφου και Ροδίτη Κοζάνης, σήκωσαν κυριολεκτικά τον κόσμο στο πόδι και σκόρπησαν γέλιο, χαρά, κέφι!!!!
Ολο το δρώμενο με απολαυστικές στιγμές.
Το έθιμο
Τα «Μωμογέρια» είναι ένα από τα παλαιότερα ποντιακά έθιμα που λάμβαναν χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων από τις 15 Δεκεμβρίου έως και τα μέσα Ιανουαρίου, ενώ δεν έλειπαν οι φορές που διαρκούσε ακόμη και μέχρι την Καθαρά Δευτέρα (πρώτη ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής).
Το έθιμο των «Μωμόγερων» εξακολουθεί να αναβιώνει και στις μέρες μας, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπου διαμένουν Πόντιοι.
Λαϊκοί αυτοσχέδιοι θίασοι δίνουν παραστάσεις σε αυλές σπιτιών, σε διασταυρώσεις δρόμων και σε πλατείες χωριών και πόλεων. Παλαιότερα συνηθιζόταν τα άτομα που αποτελούσαν τους θιάσους να είναι κατά κανόνα νέοι άνθρωποι που προέρχονταν από το ίδιο χωριό. Κάθε θίασος συνοδευόταν παντού και πάντοτε από οργανοπαίκτες, κάτι που ισχύει και σήμερα καθώς η μουσική υπόκρουση θεωρείται απαραίτητο στοιχείο για κάθε παράσταση.
Οι ενδυμασίες των μεταμφιεσμένων, που περιλαμβάνουν μάσκες από δέρματα ζώων, δορές τράγου, αλεποουρές και ουρές λαγών, δείχνουν επίσης την αρχαϊκή καταγωγή του συγκεκριμένου εθίμου. Επικρατεί η αντίληψη ότι αυτός που φοράει τη μάσκα εξομοιώνεται με τον θεό στον οποίο ανήκει το εκάστοτε ιερό ζώο. Επίσης, χαρακτηριστική είναι η παρουσία ξηρών καρπών, βοτάνων και διαφόρων οπωρικών τα οποία έχουν κρεμασμένα γύρω από το λαιμό τους σε αρμαθιές μερικά πρόσωπα του θιάσου, υποδηλώνοντας τη μαγική και γονιμική αφετηρία που συνδεόταν με αυτά στο παρελθόν.
Το περιεχόμενο των παραστάσεων είναι κατά κανόνα κωμικό (που σε μερικές περιπτώσεις παίρνει και κοινωνικές διαστάσεις), υπάρχουν όμως και παραλλαγές με σοβαρό περιεχόμενο.
Κεντρικό πρόσωπο σε κάθε παράσταση είναι η νύφη, που ενσαρκώνει τη βλάστηση και τη γονιμότητα της γης. Η σύγκρουση ενός νέου άνδρα και ενός γέρου για την κατάκτησή της, με την τελική νίκη του νεότερου, συμβολίζει την αντικατάσταση του παλιού χρόνου από τον νέο. Στο τέλος ακολουθούν πάντοτε χορός, τραγούδι και τρικούβερτο γλέντι.
Σήμερα ο σκοπός των παραστάσεων κατέληξε να είναι κυρίως ψυχαγωγικός, στο παρελθόν όμως επιμέρους σκοπός ήταν η συγκέντρωση φιλοδωρημάτων με τις εισπράξεις να μοιράζονται σε φτωχές οικογένειες ή –ανάλογα με τις ανάγκες– να πηγαίνουν στο ταμείο της κοινότητας, της σχολικής εφορείας ή της εκκλησιαστικής επιτροπής.
Απάντηση