ΑΓΡΟΤΙΚΑΙΣΤΟΡΙΚΑΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ

Οι ξεχασμένες πατόζες ξυπνούν τις μνήμες.Για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι…(foto-video)

Από τον Καϊλιάνη Βασίλειο Τεχνολόγο γεωπόνο

Βρισκόμαστε στα μέσα του καλοκαιριού, εποχή που σηματοδοτεί το τέλος του ¨θέρου¨ στο σιτάρι, το κριθάρι και άλλα δημητριακά. Σκεφτόμαστε λοιπόν, πόσο διαφορετικές ήταν οι συνθήκες της καθημερινότητας, πόσος μόχθος και ιδρώτας χρειαζόταν για να γίνουν πράγματα που σήμερα χρειάζονται λίγες ώρες και ειδικότερα ο αλωνισμός, σε κάποιες άλλες εποχές.

O αλωνισμός κρατούσε σχεδόν ένα μήνα! Πριν από το 1940, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και αργότερα, στον τόπο μας, οι γεωργοί θέριζαν τα χωράφια τους με τα χέρια. Εργαλείο τους ήταν τα δρεπάνια.
Ξημερώματα, όλη η οικογένεια του γεωργού με τη βοϊδάμαξα, πήγαινε στο χωράφι και άρχιζε τη δουλειά. Δούλευαν όλοι, όσοι μπορούσαν να δουλέψουν. Μόνο τα πολύ μικρά παιδιά περίμεναν ή έπαιζαν κάτω από τη σκιά ενός δέντρου, αν υπήρχε ή κάτω από τη σκιά του κάρου.

Το μεσημέρι σταματούσαν λίγο για το μεσημεριανό φαγητό και για λίγη ξεκούραση και μετά πάλι τα ίδια. Οι καυτές ακτίνες του ήλιου ήταν ένα δύσκολο εμπόδιο, μα όλοι τους ήταν καλυμμένοι καλά. Καπέλο ή μαντήλα οι γυναίκες, μακρυμάνικα πουκάμισα και παντελόνια μακριά ήταν οι ασπίδες προστασίας.

Στο τέλος, όλα αυτά τα δέματα, τα φόρτωναν στο κάρο και τα πήγαιναν στα αλώνια. Εκεί υπήρχε η πατόζα. Μια μεγάλη μηχανή, πάνω σε 4 ρόδες, που δούλευε με τη βοήθεια του τρακτέρ! Ένας μακρύς ιμάντας (λουρί) μετέφερε την κίνηση από τη μηχανή του τρακτέρ στους άξονες της πατόζας. Με ένα συνδυασμό άλλων τροχών που κι αυτοί συνδέονταν με άλλους ιμάντες, κινούνταν μεταδίδοντας την κίνηση σε όλο το μηχανισμό της πατόζας. Το καθένα εξάρτημα έκανε τη δική του δουλειά.
Χρειαζόταν ένα πλήθος από εργάτες. Ένας ή δύο έβαζαν τα δεμάτια σε ένα μηχανισμό, ας πούμε κυλιόμενης σκάλας, που τα ανέβαζε επάνω στην πατόζα.

Επάνω, άλλοι τα έπαιρναν τα έλυναν από το δέσιμο και τα έριχναν στο μηχανισμό της πατόζας που τα έτριβε και ξεχώριζε τον καρπό από τα άχυρα. Ο καρπός μέσα από ένα συνδυασμό κόσκινων με τρύπες διαφόρων μεγεθών μεταφερόταν σε ένα σημείο της πατόζας, όπου άλλοι εργάτες γέμιζαν τα σακιά και τα έδεναν.

Και μετά τα πήγαιναν στους αχυρώνες του σπιτιού τους. Όλοι είχαν αχυρώνες. Όσο πιο μεγάλοι ήταν αυτοί, τόσο πιο «νοικοκυραίοι» ήταν στο χωριό. Ας επιστρέψουμε όμως στις πατόζες. Σταματήσαμε εκεί που γέμιζαν τα τσουβάλια. Αυτά τα πήγαιναν στις πλάστιγγες, όπου ο ζυγιστής μετρούσε το βάρος και το έγραφε σε ένα χαρτί. Η πληρωμή του πατοζιέρη γινόταν σε είδος!

Ανάλογα και με την παραγωγή η αμοιβή του πατοζιέρη ήταν 8-10 στα εκατό. Αλλά και η αμοιβή των εργατών ήταν σε είδος. Κάθε εργάτης έπαιρνε 8 οκάδες σιτάρι για 8 ώρες δουλειάς. Δηλαδή μια οκά για κάθε ώρα! Ιδιαίτερη αμοιβή είχε ο μηχανικός, γιατί ήταν υποχρεωμένος να βρίσκεται νύχτα μέρα κοντά στην πατόζα, ώστε να διορθώνει την οποιαδήποτε βλάβη που θα συνέβαινε! Η αμοιβή του ήταν 2 στα εκατό επί της παραγωγής. Κάθε χωριό είχε τα δικά του αλώνια. Γι αυτό και ο πατοζιέρης με όλο το συνεργείο του, μεταφερόταν από το ένα αλώνι στο άλλο, όταν τελείωνε το αλώνισμα.

Εμείς ως AVENA FM 97,7 και AVENA.GR ετοιμάζουμε μια συνέντευξη – έκπληξη για τους ακροατές – αναγνώστες μας για να πάρουμε περισσότερες πληροφορίες για τις Πατόζες ως κομμάτι του ¨θέρου¨, τις δεκαετίες του ΄40, του ΄50 και του ΄60.

Για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι…

Εικόνα 1 Εικόνα 2 Εικόνα 3 Εικόνα 4 Εικόνα 5 Εικόνα 6 Εικόνα 7

Απάντηση